Corona Virüs'ün bulaşmasında sosyal mesafe neden çok önemli?

CORONA VİRÜSÜN BULAŞMASINDA SOSYAL MESAFE NEDEN ÇOK ÖNEMLİ? 
 
Corona virüs, istesek de istemesek de hayatımızı perişan etti. Şu an için en önemli mücadele yolumuz, bulaşmayı engelleyerek enfekte olmamak. Bu mücadelede de evde kalmak, “sosyal mesafe”yi korumak ve temizlik en önemli konular.  

Neden “sosyal mesafe”?  

Bu pandemi çıkınca Hannah Holmes’in “Tozun Gizli Hayatı” kitabını tekrar okumaya başladım. Orada bu virüsün yayılmasına ışık tutabilecek çok önemli bilgiler var. Virüsün taşınması ve bulaşmasında tabii ki çok önemli fiziksel ve kimyasal mekanizmalar iş görmektedir.  

Bu mekanizmalardan kısaca bahsetmek gerekirse; vücudumuz, canlılığını sürdürebilmek için yaklaşık 60 watlık elektrik üreten bir dinamo gibidir. Öte yandan, derimizin yüzeyi dış ortamla (hava ve giysilerimiz) etkileşerek nem, sıcaklık ve esintiye bağlı olarak özellikle baş bölgemizde burun, kulaklar, dudaklar, parmak uçları gibi çıkıntılı bölgelerde elektronlar, yani statik (durağan) elektrik biriktirir. Öyleki, sentetik halı üzerinde bir süre yürümekle bile vücudun bş bölgesinde 20.000-30.000 volt statik elektrik birikebilmektedir. Bu elektriğin kişi üzerindeki olumsuz etkileri bir yana, hastalık etkeni mikrop ve virüslerin, özellikle de corona virüsün kişiden kişiye bulaşmasında da çok önemli rol oynadığı kanaatindeyim.  

Her ne kadar virüsün net statik elektrik yükü (pozitif veya negatif) hakkında henüz kesin bilgi yoksa da, hepimiz saçımıza sürttüğümüz tarağın küçük kâğıtları kendine çektiğini biliriz. Benzer mekanizmayla vücut elektriğine bağlı olarak her insanın etrafında yaklaşık 1-1,5 metre çapında bir “kişisel toz bulutu” oluşmaktadır. Bu toz bulutunda deri döküntüleriyle birlikte, ağızımızdan saçılan damlacıklar ve damlacıkların içinde de hastalık etkenleri bulunur. Ne zamanki bizim toz bulutumuz başka birininkiyle girişim yaparsa, muhtemelen iki toz bulutu arasında çok hızlı bir şekilde parçacık alış-verişi gerçekleşmektedir. Bu da covid 19’dan korunmada “sosyal mesafenin” bulaşmadan kaçınmadaki öneminini göstermektedir.  
 
Ne yapalım?

Bulaşmadan korunmada, evde kalmak ve sosyal mesafeyi korumak esastır. Bununla birlikte, elleri sabunlu çeşme suyuyla iyice yıkadıktan sonra yüzün, kulaklar ve ense dâhil bol suyla yıkanması, aralarda sıklıkla ellerin akarsuya tutulması, bu arada saçların da sıvazlanması ve tekrar ellerin suya tutulması, vücut elektriğinin boşaltılmasında ve sonuç olarak da kişisel toz bulutunun küçültülmesinde büyük katkısı olacaktır. Gözlüklerin de sıklıkla akarsuya tutularak yıkanması yerinde olur. Sentetik malzemeler vücut elektriğini artırdığından, özellikle başörtülerinin ve giysilerin bugünlerde pamuklu kumaşlardan seçilmesi de büyük önem arzetmektedir. Basit maskeler de benzer etkiye sahip olduğundan, bunları sık değiştirmek, dış yüzlerine çıplak elle dokunmamak, zorunlu olarak kullanılacaksa heriki yüzlerine sıvı dezenfektan sıkıp kurutmak yerinde olur.  

Saygılarımla sağlıklı günler dilerim. 


https://en.wikipedia.org/wiki/Triboelectric_effect 
Statik elektriklenmeyle bir kediye yapışan köpük (stirofor) parçaları, statik elektriklenmenin ne kadar güçlü olduğu hakkında bir fikir verebilir. Virüslerin, metrenin milyarda 10’u (10 nm) ve ağırlıklarının da gramın trilyonda birkaçı (birkaç pikogram) kadar olduğu düşünüldüğünde, bir insanın kişisel toz bulutuyla virüsler dahil ne kadar çok hastalık etkeni ve başka parçacıkların taşındığı anlaşılır.

Prof.Dr. İlhami Çelik (Konya Selçuk Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Histoloji Ve Embriyoloji Anabilim Dalı Öğretim Görevlisi)