Geyve'de beklenen depremle ilgili dikkat çekici paylaşım

6 Şubat Kahramanmaraş merkezli depremlerin üzerinden bir yıl geçti. Asrın felaketinin ardından Marmara Bölgesi'nde yaşanan art arda depremler "büyük Marmara depremi yaklaşıyor mu?" sorusunu akıllara getirdi.

Özellikle 4 Aralık 2023 tarihinde Bursa merkezli 5.1 büyüklüğündeki depremden sonra aktif bir dönemin yaşandığı açıklandı.

"GEYVE-MEKECE-GEMLİK KOLU"
Konu hakkında önemli açıklamalarda bulunan Dr. Ramazan Demirtaş, "Deprem üretme potansiyeli yüksek "Sismik boşluk" konumda (Demirtaş ve Yılmaz 1996) olan Kuzey Anadolu Fay Zonu'nun Geyve-Mekece-Gemlik kolu son 20 yıl ve özellikle Mudanya (#Bursa) açıklarında 04.12.2023 günü olan Mw=5.1'lik #deprem sonrası oldukça aktif bir dönem geçirmektedir" dedi.

Yaptığı analizleri sosyal medya hesabından paylaşan Demirtaş, açıklamalarına şu şekilde devam etti:

04.12.2023 günü olan Mw=5.1'lik deprem sonrası 250'ye yakın artçı deprem oldu. Depremler Gemlik segmenti ile Zeytinbağ segmenti arasındaki açılmalı sıçrama bölgesinde oldu
23.02.2024'de Gemlik'te olan Mw=4.1 depremi civarında 1.0-3.4 aralığında değişen 6 depremle devam etti.
Geyve-Mekece-Gemlik kolu 3 parçadan oluşuyor:
*Geyve segmenti 65 km: en son deprem 1296 (728 yıl önce)
*İznik-Mekece segmenti 45 km: en son deprem 1065 (959 yıl önce)
*Gemlik segmenti 30 km: en son deprem 1419 (605 yıl önce)
*Gençali segmenti 25 km: en son deprem ?
Sismik boşluk konumda olan bu kol boyunca 04.12.2023, Mw=5.1 ve 23.02.2024, Mw=4.1 olan iki deprem ve artçıları genellikle segment uçlarında yoğunlaşmıştır.
2000-2024 arası olan depremler segment uçları ile birlikte komşu bölgelerde kümelenmiştir.
Bilindiği üzere hazırlık evresi depremleri sırasında ana segment gövdeleri suskun kalırken, segment uçları ve komşu faylar üzerinde yoğun deprem kümelenmeleri olmaya devam eder.
Özellikle en son depremi 905 yıl önce 1065 yılında üretmiş İznik-Mekece segmenti deprem üretme potansiyeli açısından önemli derecede risk taşımaktadır.
Geyve-Mekece-Gemlik kolunun kayma hızı 1.0-3.0 mm/yıl gibi düşük olması nedeniyle deprem tekrarlanma aralığı ortalama 800-1000 yıl aralığında kabul edilebilir. Ancak tekrarlanma aralıkları sabit değil ve karakteristik bir davranış göstermezler.
Eğer kayma hızını 3.0 mm/yıl olarak kabul edersek:
*Geyve segmenti: 728 x 3.0mm = 2.2 m
*İznik-Mekece segmenti: 959 x 3.0mm = 2.9 m
*Gemlik segmenti: 615 x 3.0mm = 1.85 m
birikim olmuş demektir ki, bu da 6.5-7.0 büyüklüğündeki depremlere karşılık gelmektedir.
Ancak kayma hızını 2.0 mm/yıl olarak kabul edilirse,
*Geyve segmenti: 728 x 2.0mm = 1.45 m
*İznik-Mekece segmenti: 959 x 2.0mm = 1.9 m
*Gemlik segmenti: 615 x 2.0mm = 1.2 m
birikim olmuş demektir ki, bu da 6.0-6.5 büyüklüğündeki depremlere karşılık gelmektedir.
Kayma hızını 1.0 mm/yıl olarak kabul edilirse,
Geyve segmenti: 728 x 1.0mm = 0.7 m
*İznik-Mekece segmenti: 959 x 1.0mm = 0.95 m
*Gemlik segmenti: 615 x 2.0mm = 0.6 m
birikim olmuş demektir ki, henüz büyük deprem üretecek kadar yeterince birikimin olduğuna işaret eder.
Görüldüğü üzere yıllık kayma hızı son derece önemlidir. Bu açıdan bu tür bilinmezlik ve belirsizlikler var iken, net bir şekilde deprem tehlikesinden bahsedemiyoruz ve kesinlikle formülüze edemiyoruz.
Ancak bu kolun "Sismik Boşluk"konumda olması, son yıllarda belirgin deprem artışlarının olması ve 23.02.2024 günü olan 4.1'lik depremin bazı yapısal hasara yol açması esas alındığında, bu kolun tehdit ettiği kentlerimizin ivedilikle deprem hazır hale getirilmesi gerekmektedir.
Yerel zemin koşulları kötü ve tabut binaların çok olduğu, Gemlik, İznik, Bursa, Gölcük, Yalova, İzmit, Yenişehir, İnegöl, Mudanya vb yerleşim yerlerindeki depreme dirençsiz yapılar ulusal bir program-bütçelendirme ile ortadan kaldırılıp risk ve can kaybı en aza indirgenmelidir.
23.02.2024 günü olan 4.1 büyüklüğündeki küçük bir depremin Gemlik gibi gevşek-suya doygun bataklık çökellerinin deprem hareketini kat kat büyüteceği; bu depremin 6.5-7.0 aralığında olması durumunda, nasıl bir tablo ile karşılaşacağımız konusunda verdiği MESAJ iyi okunmalıdır.
Sismik boşlukta olsa da, bir depremin ne zaman olacağını yıl-ay-gün-saat olarak formülüze edemeyeceğimize göre, en azından can kaybını önlemek adına, risk artırıcı faktörlerin ortadan kaldırılmasına yönelik radikal adımlar atılmalıdır.
Sismik boşluk konumda olan bu fayların deprem üreteceği zaman beklenilmemeli, deprem afete dönüştükten sonra müdahale etmenin, arama-kurtarma çalışmaları yapmanın ya da enkaz kaldırmanın yani kriz yönetmenin çok da önemli olmadığının farkına varmalıyız.
Özetle, kriz yönetim ya da yara sarma odaklı afet yönetim sistemimiz bir an önce değiştirip, risk yönetimi ve hazırlık safhasına geçip, insanlarımızı tabut binaların enkazı altında kalmaktan bir an önce kurtarmalıyız.
İnsan canı bu kadar UCUZ olmamalı..
6 Şubat 2023 depremleri iyi okunmalı, gerekli dersler alınmalı, yapılan hatalar zincirine bir an önce son verilmelidir.